Op de SEM-studiedag van 30 november 2002 te Bavel, werd door Gerrit Hekstra een voordracht gegeven over de belangrijke havenplaatsen in het eerste millennium der lage landen[1]. Daar hoorde ik voor het eerst over het onderzoek van Dr. Ghislain Beeuwsaert. Volgens Gerrit situeerde Dr. Beeuwsaert het Portus Itius van Caesar bij Bazinghen aan de Slack, een plaats, 8 mijl boven Gesoriacum (Boulogne-sur-Mer) alwaar de Romeinse garnizoensplaats van Caesar nog in het landschap herkenbaar zou zijn.
| |
 |
| |
Lugdunum, eindpunt van de meest noordelijke route
op de Peutingerkaart
|
Wat Bazinghen verder zo interessant maakte als ‘Portus Itius’, is dat deze ‘haven’ dan vlak bij het historische Leulinghen ligt, dat door Albert Delahaye geïdentificeerd werd als het Lugdunum, van de Peutingerkaart, eindpunt van de noord-route door Gallia… Zie ook mijn verslagje van beide locaties daar in SEMafoor 19.1[2]
De resultaten van zijn onderzoek verschenen her en der in lokale tijdschriften (eerste publicatie was in 'Historia Flandrensis', Hooglede, 1994), maar nu publiceerde Dr. Beeuwsaert dus eindelijk zijn eigen boek over zijn bevindingen rond Portus Itius
Dr. Beeuwsaert is naast amateurarcheoloog ook een fanatiek zeiler. Hij benadert dan ook de mogelijke ligging van Portus Itius vanuit zijn kennis van de scheepvaart en van de Noordzee.
De eerste 128 bladzijden zijn een diepgaande studie over alles wat over Portus Itius bekend is en waar onderzoekers het over eens en oneens zijn. Ook de Romeinse oorlogsschepen en vaartechnieken worden grondig bestudeerd. De zeewaardigheid van de Romeinse vloot wordt doelmatig uitgediept en besproken. Dr. Beeuwsaert bevestigt dat het Romeinse zeil het eerste was dat toeliet aan de wind te zeilen, met als gevolg dat bestemmingen konden bereikt worden die vroeger onmogelijk waren.
Vanaf hoofdstuk IV wordt het echt belangwekkend. Dr. Beeuwsaert verwerpt de alternatieven één voor één. Calais was slechts een haven sinds de twaalfde eeuw. Cap Blanc-Nez, Cap Gris-Nez en de plaats Ambleteuse, waren veel te klein voor 800 schepen.
Ook Wissant, dat vandaag nog steeds de voorkeur locatie van de consensus is voor Portus Itius wordt door hem verworpen. Niettegenstaande de meerdere mogelijkheden die Wissant biedt (het kerkhof, een tweede inham, een uitholling in de oude haven, de rivier D’Herlen,…), blijft de locatie te beperkt om 800 schepen aan te leggen. Daarenboven, zo stelt Dr. Beeuwsaert, vormt de richting van de inham een veiligheidsrisico omdat deze noordwestelijk breed open staat en dus zeer onderhevig is aan storm en noodweer.
De perfecte locatie zou de vallei van de Slack nabij Bazinghen zijn. Dr. Beeuwsaert nam een geoloog onder de arm om de locatie te onderzoeken. Samen onderzochten ze de locatie van de oude vaargeul en het oude fort. De boringen brengen de weidsheid van de haven in kaart, en de vergelijkende studie met andere forten bevestigt de grootsheid en de relevantie van deze locatie. Een inventarisatie van wat vroegere toevalvondsten (munten, nagels, tentharingen, een zegelring,…) passen perfect bij de locatie.
Ten slotte heeft Dr. Beeuwsaert ook ongelooflijk mooie etymologische verklaringen voor zowel Bazinghen als Portus Itius. Ze vormen de kroon op zijn werk...
Zelden is een eeuwenoud raadsel zo mooi opgelost, maar toch blijft de controverse. De belangrijkste vraag is, waarom onderzoekers deze, nu toch al bijna 25 jaar bekende locatie, straal blijven negeren en waarom ze vast blijven houden aan de traditionele consensus keuzes waar iedereen de beperkingen van kent?
 |
|
Portus Itius
De vergeten haven van Caesar
Auteur: Ghislain Beeuwsaert
Uitgeverij: Aspekt B.V.
212 pagina's
|